مطالعات باستان‌شناسی تأیید میکند که دیرینه مازندران به 9500 سال پیش از میلاد مسیح می رسد، البته معلوم نیست که پیش از ورود زبان اقوام ایرانی با زبان هندواروپایی، ساکنان منطقه مازندران فعلی که محل سکونت قوم کاسپی‌ها بوده و نام دریای مازنداران یا خزر را به اعتبار وجود این قوم، دریای کاسپین می‌نامند، چه زبانی داشته‌اند ؛ امّا زبان مازندرانی از شاخه زبان‌های ایرانی میانه، (پارتی یا پهلوی اشکانی) می باشد که از لحاظ ژنتیک به زبان فارسی باستان بازمیگردد. زبان فارسی باستان از زبان‌های هند و ایرانی و در نهایت از زبان‌های هند و اروپایی است. از نظر مطالعات رده‌شناسی زبان، زبان مازندرانی یک زبان است، نه گویش و نه لهجه. اما به دلایل عوامل فرازبانی یا غیرزبانی از قبیل اطلاق واژه «زبان» به یکی از زبان‌ها در درون کشور، به‌عنوان زبان ملی یعنی زبان فارسی و محدودیت تعداد سخنگویان و محدودیت ادبیات کتبی، در بعضی از موارد با تسامح از واژه گویش مازندرانی به‌جای زبان مازندرانی استفاده می‌شود. چرا که از نظر زبان‌شناسی، گویش تمام ویژگیهای یک زبان مستقل را دارد با محدودیت‌های غیرزبانی مذکور.
